खजुराहोची मंदिरे जगभर प्रसिद्ध होण्यामागचे एक महत्त्वाचे कारण म्हणजे यांवर असलेली मैथुनशिल्पे. एकूण शिल्पाकृतींपैकी १०% शिल्पाकृती या मैथुन म्हणजेच कामक्रीडेशी संबंधित आहेत. जवळपास सर्वच मंदिरांवर ही शिल्पे आढळतात. भारतीय समाजात आजही सेक्स हा विषय फारसा मोकळेपणाने बोलला जात नाही. कामेच्छा म्हणजे वासना आणि ती हीनच असा सर्वसाधारण हेका दिसतो. त्या पार्श्वभूमीवर आपल्या पूर्वजांनी मंदिरांसारख्या वास्तूंवर केलेले मानवी कामजीवनाचे हे उत्कट चित्रण विशेष महत्त्वाचे ठरते. खरेच प्राचीन भारत सेक्सबाबत उदारमतवादी होता का?
Traversing Madhya Pradesh – Part 2 – Architectural Jewels of Khajuraho | मध्य प्रदेशातली मुशाफिरी – भाग २ – खजुराहोची स्थापत्यरत्ने – पूर्व मंदिरसमूह
खजुराहो मध्ये एकूण ८५ मंदिरे होती. किंबहुना, ८५ मंदिरांच्या अस्तित्वाचे पुरावे उपलब्ध आहेत. त्यांपैकी आज केवळ २२ मंदिरे उभी आहेत. या मंदिरांचे तीन मुख्य समूह आहेत – पूर्व, पश्चिम, आणि दक्षिण. पश्चिम समूह हा मुख्य समूह समजला जातो. इथली ११ मंदिरे ASI ने संरक्षक भिंत आणि सभोवती उद्यान वगैरे उभारून जतन केली आहेत. हा समूह हॉस्टेलच्या समोरच होता. इथे संध्याकाळी लाईट अँड साउंड शो असतो. त्यामुळे हा समूह संध्याकाळी बघायचा आणि तसेच शो बघायला जायचे असे मी ठरवले.